Pole widzenia to obszar (niektórzy lekarze mówią też o zbiorze punktów), który pacjent jest w stanie objąć wzrokiem podczas nieruchomego wpatrywania się w jeden punkt. To, czy oko jest w stanie wychwycić bodźce pojawiające się w polu widzenia, ma bardzo duże znaczenie dla samej jakości widzenia. Dzieje się tak, ponieważ mózg interpretuje obraz nie tylko na podstawie tych jego elementów, na których w danej chwili skupiamy (fiksujemy) wzrok, ale także na podstawie obszarów, które z nimi sąsiadują. Tymczasem w wyniku niektórych schorzeń zdarza się, że oko przestaje wychwytywać bodźce z niektórych obszarów pola widzenia. Wówczas niezbędne jest przeprowadzenie badania zwanego perymetrią.

Przy jakich objawach wykonuje się badanie pola widzenia?

U części pacjentów pole widzenia ulega zawężeniu – ubytki odczuwane są wówczas podobnie jak w czasie patrzenia przez lunetę. Zdarza się, że pacjenci przestają dostrzegać przedmioty znajdujące się obok nich (co może prowadzić nawet do wypadków lub urazów) albo uskarżają się na trudności z czytaniem bądź rozpoznawaniem obrazów. Do objawów zaburzeń należy również postrzeganie liter, linii i innych elementów w taki sposób, jak gdyby były one zniekształcone. Warto pamiętać, że w zależności od umiejscowienia ubytków, mogą one ograniczać albo peryferyjne, albo centralne pole widzenia.

W razie zaobserwowania któregoś z wymienionych objawów, zdecydowanie warto wykonać pogłębioną diagnostykę pola widzenia. Badanie wykonuje się, aby wykluczyć schorzenia siatkówki, jaskrę i inne schorzenia nerwu wzrokowego, ale także zaburzenia neurologiczne w obrębie innych narządów (np. guzy mózgu). Oprócz tego przeprowadza się je profilaktycznie u kierowców, dla których niezakłócone postrzeganie szczegółów otoczenia ma wpływ na bezpieczeństwo jazdy.

Na czym polega perymetria?

Z punktu widzenia pacjenta jest to bezbolesne i całkowicie nieinwazyjne badanie. Pole widzenia diagnozowane jest przy pomocy urządzenia zwanego perymetrem, a częściej: polomierzem. Pacjent siada przy urządzeniu i opiera brodę na podpórce. Dodatkową stabilizację stanowi rama nad czołem. Możliwość stabilnego, nieruchomego oparcia głowy ma duże znaczenie dla precyzji badania, ponieważ osoba poddawana perymetrii musi wpatrywać się nieruchomo w jeden punkt. W trakcie procesu diagnostyki pacjent widzi pojawiające się punkty świetlne – gdy tylko je zaobserwuje, ma natychmiast zasygnalizować ten fakt głosowo. Czasem jednak stosowana jest inna metoda sygnalizacji – poprzez naciśnięcie przycisku. Badanie perymetryczne przeprowadzane jest osobno dla prawego i lewego oka. Oko, które nie jest poddawane badaniu, musi być w tym czasie zasłonięte albo przynajmniej zamknięte.

Badanie pola widzenia – perymetria statyczna i kinetyczna

Badanie perymetryczne można wykonać metodą kinetyczną lub statyczną. W pierwszej z nich pacjentowi prezentowany jest punkt, który w czasie badania przemieszcza się w polu widzenia. Natomiast metoda statyczna polega na prezentowaniu punktu jedynie przez chwilę, po czym znika on i wyświetla się w innym miejscu. Istnieje wiele nowoczesnych metod zwiększających skuteczność badania i ograniczających ryzyko błędów, a także ryzyko nawyków (w przeciwnym razie pacjenci poddawani badaniom perymetrycznym wielokrotnie mogliby po pewnym czasie reagować na pojawianie się punktu tak, jak go zapamiętali, a nie tak, jak jest on faktycznie wyświetlany).

Jak wygląda wynik badania pola widzenia?

Poszczególne wyniki perymetrii tworzą mapę pola widzenia. W zależności od przyjętej metody prezentacji mogą być one przedstawione albo w postaci skali szarości, albo też w postaci liczbowej. W pierwszym przypadku wyniki pomiarów przyporządkowywane są do zakresów, a każdemu z zakresów odpowiada pewna tekstura. Natomiast na mapie decybelowej prezentowane są wyniki badania perymetrycznego przeliczone na jednostkę miary (decybele). Co ważne, wynik musi zinterpretować lekarz – ponieważ zrozumienie mapy wymaga specjalistycznej wiedzy, a często jest ona zestawiana również z wynikami innych badań, dzięki którym diagnostyka ma bardziej kompleksowy charakter.

O czym należy pamiętać, udając się na badanie pola widzenia?

Badanie perymetrem jest całkowicie nieinwazyjne, dlatego nie wymaga znieczulenia ani też żadnych dodatkowych zabiegów poprzedzających diagnostykę. Koniecznie należy jednak pamiętać, aby przed badaniem wypocząć i unikać stresu. W czasie perymetrii trzeba także uważnie słuchać zaleceń lekarza – w tym przede wszystkim nieustannie pamiętać o fiksowaniu wzroku na jednym punkcie, który będzie zaznaczony na ekranie. Dzięki temu pacjent unika odruchu śledzenia pojawiających się świetlnych błysków, co uniemożliwiałoby ocenę pola widzenia.